![0.840276001284784350_69660471464458308871.jpg](http://www.talab.ir/upload/5/0.840276001284784350_69660471464458308871.jpg)
«53» وَ قُل لِّعِبَادِى یَقُولُواْ الَّتِى هِىَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطَنَ یَنزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطَنَ كَانَ لِلْإِنسَنِ عَدُوّاً مُّبِیناً
وبه بندگانم بگو: سخنى گویند كه نیكوتر است، چرا كه شیطان (با سخنان ناموزون) میان آنان فتنه وفساد مىكند.
همانا شیطان همواره براى انسان، دشمنى آشكار بوده است.
نكتهها:
خداوند، آفریدگار بهترینهاست؛ «احسن كلّ شىءٍ خلقه»(1)، «فاحسنصوركم»(2)، «احسن تقویم»(3) از ما نیز بهترینها را مىخواهد؛ بهترین عمل، «لیبلوكم ایُّكم احسن عملاً»(4) بهترین سخن «یقولوا التّى هى احسن» وبهترین حرفها را پیروى كردن. «فیتّبعون احسنه»(5) گویا مسلمانان در نحوهى برخورد با كفّار ونیشخندهاى آنان و نحوه مقابله به مثل، سؤالاتى داشتند كه آیه با «قل» پاسخ داده است، چرا كه گاهى بدگویى به بتهاى كفّار، آنان را گستاخ مىكرد كه آنان نیز به خداوند ناسزا گویند. «كلام احسن» شامل هر نوع سخن شایسته است، همچون: سلام، دعا، ارشاد، اظهار محبّت، امربهمعروف و نهى از منكر، ذكر خدا، توبه و استغفار و امثال آن.
پیامها:
1- در دعوت به مرام نیكو، باید خود نیكو سخن بود. «یقولوا الّتى هى احسن»
2- كلام و گفتار خوب، زمینهساز محبّت، و سخنناروا، زمینهساز انواع وسوسههاى شیطانى است. آرى، سخن نیكو، زمینهى وسوسه را مىزداید. «یقولوا الّتى هى احسن انّ الشیطان ینزغ...»
3- لازمهى عبودیّت، خوشگفتارى با دیگران است. «لعبادى، یقولوا الّتى هى احسن»
4- القاى دشمنى میان مردم، كار شیطان است و كسى كه چنین كند، همكار شیطان است. «ینزغ بینهم»
5 - شیطان، همواره دشمن انسان بوده و در دشمنى لحظهاى درنگ نكرده است. «انّ الشیطان كان للانسان عدوّا»
6- شیطان در فتنهگرى ودشمنىبا انسان، بسیار جدّى است. «اِنّ... كان... عدوّاً مبینا»
«54» رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِكُمْ إِن یَشَأْ یَرْحَمْكُمْ أَوْ إِن یَشَأْ یُعَذِّبْكُمْ وَمَآ أَرْسَلْنَكَ عَلَیْهِمْ وَكِیلاً
پروردگار شما به شما داناتر است، اگر بخواهد بر شما رحمت مىآورد، یا اگر بخواهد (به خاطر كردارتان) شما را
عذاب مىكند. و ما تو را به عنوان وكیل مردم نفرستادیم (تا به ایمان آوردن مجبورشان كنى).
نكتهها:
در آیهى قبل، تأكید بر خوب حرف زدن بود، در این آیه نمونههایى از آن بیان شده است: انسان خود را برتر از دیگران نداند، آنان را تحقیر نكند و حتّى به كفّار نگوید: شما اهلدوزخید وما اهل بهشت، چرا كه چنین روشى، سبب فتنه مىشود. به علاوه ما چه مىدانیم عاقبت خوش با كیست؟ خدا آگاهتر است، اگر بخواهد مىبخشد یا عذاب مىكند.
پیامها:
1- به ایمان خود مغرور نشویم. «ربّكم اعلم بكم»
2- كارهاى الهى، بر اساس علم اوست. «اعلم بكم، یرحمكم، یعذّبكم»
3- علم خدا ومهر و قهر او، از شئون ربوبیّت خداوند است. «ربّكم، یرحمكم، یعذّبكم»
4- سخن از رحمت و عطوفت، پیش از قهر و عذاب است. «یرحمكم، یعذّبكم»
5 - انسان باید همواره بین خوف و رجا باشد. «یرحمكم، یعذّبكم»
6- انسانها در انتخاب عقیده آزادند، حتّى پیامبران هم مأمور اجبار مردم بر ایمان نیستند. «ما ارسلناك علیهم وكیلاً»
7- مبلّغ دین، نباید خود را وكیل و سرپرست مردم بداند. «وكیلاً»
«55» وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَن فِى السَّمَوَ تِ وَالْأَرْضِ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیِّنَ عَلَى بَعْضٍ وَءَاتَیْنَا دَاوُدَ زَبُوراً
و پروردگارت به هر كه در آسمانها و زمین است، داناتر است. و البتّه ما بعضىاز پیامبران را بربعض دیگر برترى
بخشیدیم وبه داود زبور دادیم.
نكتهها:
در آیهى قبل، علم خدا به انسانها مطرح شد، اینجا علم او به همهى موجودات آسمانى و زمینى بیان شده است. در احادیث آمده است: پیامبران، یكصد وبیست وچهار هزار نفر بودهاند؛ بعضى مبعوث بر همهى مردم و داراى كتاب آسمانى بودند، برخى نیز در منطقه یا بر قوم خاصّى مأمور بودند وتحت فرمان پیامبر بزرگترى انجام وظیفه مىكردند.
پیامها:
1- پیامبران تحت توجّه خاصّ الهى مىباشند. «ربّك»
2- عالم، محضر خداست و او بر همه چیز آگاه است. «ربّك اعلم»
3- در آسمانها نیز موجودات با شعور وجود دارند. «من فى السموات»
4- در میان پیامبران نیز سلسله مراتب و برترى وجود دارد. بهترین افراد نیزبا هم یكسان نیستند. «فضّلنا»
5 - تفاوت و برترىدادنهاى الهى، بر اساس علم همه جانبهى او بر همه چیز و همه كس است. «ربّك اعلم، فضّلنا»
6- كتاب آسمانى، از نشانههاى برترى یك پیامبر است. «فضّلنا، آتینا داود زبوراً»
7- برترى فرهنگى، اساسىترین برترى است، نه مال و مقام وعمر. «فضّلنا، زبوراً»
1) سجده، 7.
2) غافر، 64.
3) تین، 4.
4) هود، 7.
5) زمر، 18.